Tentoonstelling
Introductie
In de tweede helft van de 19° eeuw vond een explosie van allerlei gedrukte materialen plaats: novelles, geïllustreerde kranten, karikaturen, verzamelprints en luxeboeken waren te vinden in openbare leesruimtes. De kronkelende lijnen en natuurmotieven van de Art Nouveau waren alomtegenwoordig in boekontwerpen en ex librisplaten die door vele kunstenaars werden gemaakt. Overal in Europa doken magazines en dagbladen met artistieke en decoratieve trends op, zoals in de in München gevestigde Jugend en Ver Sacrum, die door de Vienna Secession werden gepubliceerd. De voorhoede van Art Nouveau in St.-Petersburg werd geleid door Mir Iskusstva (kunstwereld). De eerste internationale faam voor de Ballets Russes-danscompagnie kwam er dankzij dit blad.
Illustratie en uitgeverij
Aubrey Beardsley (1872-1898) was een belangrijke figuur in de illustratie- en uitgeverswereld en leverde een grote bijdrage aan de Esthetische beweging. Hij werd in het Engelse kuststadje Brighton geboren, waar hij de saaiheid van zijn kantoorjob verjoeg met tekeningen in illustraties. Nadat hij door Edward Burne-Jones werd aangemoedigd, vertrok hij in 1892 naar Parijs. Hij bouwde zijn reputatie op dankzij een illustratie van Salome die het druppelende hoofd van Johannes de Doper vasthoudt. Deze illustratie werd gepubliceerd in de eerste editie van The Studio, een magazine dat internationaal werd gelezen. Zijn erotisch getinte pen- en inktillustraties, die de decadentie van het fin-de-siècle-gevoel typeerden, werden ook gepubliceerd in The Yellow Book van Aesthetic Quarterly. Deze vereniging werd opgedoekt na het proces en de opsluiting van Oscar Wilde in 1895, wat een effect had op heel zijn entourage. Beardsley's carrière was bedroevend kort: hij stierf op de leeftijd van 25 jaar aan tuberculose.
Dagbladen en magazines
Heel wat magazines en dagbladen maakten gebruik van artistieke en decoratieve trends, maar de echte voorloper was Jugend. Dit in München gevestigde, stijlbepalende weekblad werd gepubliceerd door Georg Hirth. De Jugendstilbeweging (jeugdstijl) dankt haar naam aan dit blad. Het boekje was dun (maximum 20 pagina’s), maar stond vol moderne kleding, literatuur en weergaves van het werk van Hugo Hoppner (Fido), Emil Hansen (Nolde), Ernst Barlach en Peter Behrens. De veelzijdige Duitse artiest en illustrator Hans Christiansen (1866-1945) ontwierp vele covers met zijn typische handgeschreven letters. Christiansen werd geboren in Flensburg en verhuisde in 1895 naar Parijs om aan de Acadamie Julian te studeren. Tot 1902 was hij lid van de Darmstadt-artiestenkolonie. Naast grafisch werk ontwierp hij patronen voor behangpapier, wandtapijten, keramiek en glasramen.
Posters en reclame
Posters en reclame werden op het einde van de 19° eeuw overal in Europa een belangrijk instrument voor massacommunicatie. In Frankrijk werd de belle époque tot leven gebracht op de posters van Toulouse-Lautrec en Jules Chéret. Stilistisch gezien werden ze beïnvloed door de Japanse bedrukkingen op houten blokken van Ukiyo-e. Er werd gebruik gemaakt van duizelingwekkende kleuren door het nieuwe lithografieproces met drie stenen. Reclame was een populair medium voor artiesten, zoals de Italiaanse Leonetto Cappiello, die als eerste een zwarte achtergrond gebruikte. De Nederlandse schilder Jan Toorop (1858-1928), die in Java geboren was, gebruikte veel verschillende stijlen in zijn werk en verdeelde zijn tijd over verschillende locaties. In Brussel was hij lid van Les XX en in Engeland had hij banden met de Arts & Crafts-beweging. Het spel van lijnen in zijn symbolistische schilderijen kregen in reclame een nieuwe uitingsvorm.
