Tentoonstelling
Introductie
Toen Art Nouveau opkwam, werd de beweging bekend via verschillende namen overal in Europa: Art Nouveau of Jugendstil, Modernista, Secession, Glasgow Style, stile Liberty, Szecesszió en stile Floreale. De nationale interpretaties hadden gemeenschappelijke punten. De geest van de Arts & Crafts-beweging en de ontwerpen ervan, kwamen overal in Europa voor. De Natuur was de universele inspiratie in de Art Nouveau en werd op een geraffineerde manier verwerkt. Insecten zoals libellen en vlinders, schaaldieren, reptielen, vissen, orchideeën, irissen, waterlelies, papavers, tulpen en heel wat andere exotische planten- en diersoorten figureerden in glaswerk, keramiek, binnenhuisdecoratie en boeken en illustraties. Een andere trends was de passie voor de Japanse cultuur.
Kunst & ambacht
Textielontwerper, artiest, schrijver, dichter, uitgever, architect en socialist William Morris (1834-1896) was de bepalende figuur van de Britse Arts & Crafts-beweging. Zijn idealen voor meesterschap en het gebruik van gestileerde bloemen en organische vormen vonden hun weerklank bij heel wat Art Nouveau-kunstenaars. Hij was nauw verbonden met de Pre-Raphaelite Brotherhood. Morris werd geïnspireerd door de schrijfsels van Ruskin en verwierp de smakeloze productiewaarden en de onpersoonlijke kant van de industrialisering. In 1888 hield de Arts and Crafts Exhibition Society (voorzitter Walter Crane) zijn eerste voorstellingen. C.R. Ashbee richtte in de oostelijke buitenwijken van Londen de Guild and School of Handicraft op. Overal in Europa werden kunst- en ambachtsgemeenschappen opgericht, die werden geleid door personen zoals de Zweedse Carl en Karin Larsson, de architect Saarinen uit Helsinki (ontwerper van het Finse paviljoen in 1900) en de Darmstadt Artists’ Colony-gemeenschap in Duitsland.
Japonisme
De langdurige uitsluiting van Japan in het westen eindigde in het midden van de 19° eeuw. Vanaf 1862 kon men het werk van Japanse ambachtslui bewonderen in de wereldhandelsbeurzen in Londen. De invloed van de Japanse kunst in het westen werd Japonisme genoemd. Bedrukkingen op houten blokken, porselein, textiel en lakwerk hadden een duidelijke invloed op meerdere Westerse kunstbewegingen, waaronder Art Nouveau. In het decoratieve repertoire kwamen vanaf dat moment ook bamboe, karpers, wisteria en kersenbloesems voor. Siegfried Bing (1838-1905), een genaturaliseerde Fransman uit Hamburg, leidde een importexportbedrijf vanaf de jaren 1870. Hij was de uitgever van het invloedrijke maandblad Le Japon Artistique. In december 1895 opende hij een galerij in Parijs. In deze galerij werden juwelen, schilderijen, keramiek, gekleurd glas en meubelen van ontwerpers zoals Tiffany, Georges de Feure, Eduard Colonna en Eugene Galliard verkocht.
Geïnspireerd door de natuur
De natuurwereld was de belangrijkste organische inspiratie van de Art Nouveau. De sensuele lijnen en organische vormen werden ontworpen om de rust en kalmerende effecten van de natuur over te brengen. De tekeningen waren anatomisch accuraat, hetgeen wees op de vooruitgang van de biologische kennis. Botanische tekeningen van Henri Bergé werden rechtstreeks overgebracht op het glaswerk van de broers Daum. Ernst Haeckel (1834-1919) was een Duitse zoöloog, die navolging gaf aan het Darwinisime en adviseerde aan de British Challenger expeditie die onderzoek deed in de diepzee. Waterverf tekeningen en schetsen van zijn reizen, alsmede zijn publicatie ‘ Kunstformen Der Natur’ in 1904 waren mijlpalen op het terrein van natuur-illustraties. Er werd nadrukkelijk aan gerefereerd door Art Nouveau kunstenaars en ontwerpers, waaronder Emile Gallé en Jugend publicist Georg Hirth.
