Historia
Działaczka polityczna na rzecz niepodległości Irlandii i pierwsza kobieta, która zdobyła mandat w parlamencie w Westminsterze.
Konstancja Markievicz była jedną z czołowych postaci walki o niepodległość Irlandii oraz wybitną działaczką polityczną. Była pierwszą kobietą wybraną do parlamentu w Westminsterze i jedną z pierwszych ministrów płci żeńskiej w Europie.
Jak wyglądało wczesne życie Konstancji Markievicz?
Konstancja Markievicz urodizła się w 1868 roku i dorastała w dużej posiadłości w miasteczku Sligo, na zachodzie Irlandii. Była córką baroneta Sir Henry’ego Gore-Bootha, który prowadził badania nad Arktyką i był poszukiwaczem przygód. Konstancja oraz jej siostra Eva zaprzyjaźniły się w dzieciństwie z poetą W.B. Yeatsem.
W dzieciństwie miała kontakt z kulturą, dostęp do bogactwa i przywilejów. Jednak ojciec zaszczepił w niej wrażliwość na los klasy robotniczej i biedoty.
W Dublinie kobiety miały wtedy bardzo ograniczone możliwości kształcenia się. W latach 90. XIX wieku Konstancja wyjechała do Londynu, by kształcić się jako malarka. To tam po raz pierwszy zaangażowała się politycznie i dołączyła do ruchu walczącego o prawa wyborcze dla kobiet. Później wyjechała do Paryża, gdzie kontynuowała naukę w L’Académie Julian.
Tam poznała swojego męża, Kazimierza Markievicza, który był znanym artystą w Paryżu jako hrabia Markiewicz. Pochodził z zamożnej polskiej rodziny o ukraińskich korzeniach. Pobrali się w Londynie w 1900 roku, a Konstancja zaczęto nazywać „hrabiną Markievicz”.
W 1903 roku przeprowadzili się do [Dublina](https://www.europeana.eu/stories?tags=dublin, gdzie stali się częścią tamtejszego świata artystycznego i literackiego.
Jaką rolę odegrała hrabina Markievicz w irlandzkiej niepodległości?
Obcowali z pisarzami, poetami, dramaturgami, artystami i malarzami. Ponadto sami malowali obrazy, występowali w sztukach teatralnych, uczestniczyli w salonach literackich oraz zakładali różne organizacje. W tym samym czasie w Irlandii narastały ruchy dążące do niepodległości i samostanowienia.
Ruchy kulturalne, takie jak Liga Gaelicka, promowały i chroniły język oraz kulturę irlandzką, co było wzmacniane przez aktywność polityczną i rewolucyjną.
Od 1908 roku Markievicz aktywnie angażowała się w irlandzki ruch nacjonalistyczny.
Wstąpiła do partii Sinn Féin oraz do kobiecych, rewolucyjnych ruchów. W 1909 roku, wraz z innymi, założyła Fianna Éireann, który był paramilitarnym obozem szkoleniowym dla młodzieży, który uczył nastoletnich chłopców posługiwania się bronią.
W 1911 roku została aresztowana za udział w demonstracji przeciwko wizycie króla Jerzego V w Irlandii. Dołączyła do Irlandzkiej Armii Obywatelskiej, założonej przez Jamesa Connolly’ego. Zaprojektowała mundury oraz skomponowała hymn armii.
W kwietniu 1916 roku Markievicz wzięła udział w Powstaniu Wielkanocnym- republikańskim zrywie przeciwko brytyjskiej władzy w Irlandii. Stanęła do boju u boku innych bojowniczek, takich jak Mary Sheldreck i Nora Ashe. Według jednej z relacji, zastrzeliła nieuzbrojonego funkcjonariusza dublińskiej policji metropolitalnej, który później zmarł na skutek odniesionych ran.
Po poddaniu się została aresztowana i uwięziona. Choć wielu uczestników Powstania Wielkanocnego zostało straconych, Markievicz uniknęła kary śmierci ze względu na fakt bycia kobietą. Zamiast tego skazano ją na dożywocie. W 1917 roku została zwolniona z więzienia w ramach amnestii dla buntowników z 1916 roku.
Jaką rolę odegrała hrabina Markievicz w polityce?
W lutym 1918 r., gdy kobiety uzyskały prawo do głosowania, zgłosiła swoją kandydaturę w nadchodzących wyborach powszechnych. 28 grudnia 1918 r. została pierwszą kobietą wybraną do brytyjskiego parlamentu.
Kierując się stanowiskiem swojej partii, nie objęła miejsca w Izbie Gmin. Zamiast tego, wraz z innymi posłami Sinn Féin, powołała tymczasowy rząd Irlandii — Dáil Éireann, czyli irlandzki parlament. W latach 1919–1922 pełniła funkcję ministra pracy.
W kolejnych latach Irlandia przeżyła wojnę o niepodległość (1919–1921) oraz doświadczyła wojny domowej (1922–1923). W tych burzliwych czasach hrabina Markievicz nie zaprzestała swojej politycznej i rewolucyjnej działalności. Brała udział w oblężeniu, była więziona, a także podjęła strajk głodowy. To wszystko uczyniła dla sprawy niepodległości Irlandii oraz obrony praw robotników i najuboższych.
W 1927 roku, wyczerpana latami walki i pobytu w więzieniu, hrabina Konstancja Markievicz zmarła w wieku 59 lat. Przed śmiercią rozdała cały swój majątek, a swoje ostatnie dni spędziła na oddziale publicznym szpitala w Dublinie.
Tłumaczenie: Joanna Oleksy