Obraz przedstawiający krajobraz miejski. Na pierwszym planie rzeka, a dalej ciemne budynki i szare niebo.
Historia

Malarstwo pejzażowe Egona Schiele

Poznaj jak austriacki malarz ukazywał krajobrazy

Co czyni malarstwo pejzażowe Egona Schiele wyjątkowym?

przez
Adrian Murphy (otwiera się w nowym oknie) (Europeana Foundation)

Austriacki malarz Egon Schiele zasłynął ze swoich wybitnych portretów pełnych ekspresji, surowości i naturalności. Mimo, że Schiele jest jednym z najznamienitszych portrecistów z początku XX wieku, zajmował się również malarstwem pejzażowym.

Omówimy kilka z namalowanych przez Egona Schiele pejzaży. Wiele z widoków ujętych na jego obrazach znajduje się obecnie na terenie Czech. Są to miejsca, które byłe bliskie sercu Egona Schiele.

Kim był Egon Schiele?

Egon Schiele to jeden z najsłynniejszych malarzy austriackich z początku XX wieku.

Urodzony w 1890 roku, wychowywał się w Dolnej Austrii. Jego ojciec zmarł, kiedy Egon miał 14 lat. Nie był najzdolniejszym uczniem w szkole, lecz mówiono o nim, że rysował z 'szaleńczą łatwością'. Jego wuj, a od 1904 roku także opiekun prawny, wysłał go na naukę rysunku. W późniejszych latach Schiele studiował w Wiedniu. Nie odpowiadało mu konserwatywne podejście wykładowców do sztuki.

Akwarelowa podobizna Egona Schiele w luźnej białej koszuli na jednolitym tle, na której odznaczają się pociągnięcia pędzla.

Portrety autorstwa Egona Schiele były wielokrotnie wystawiane jeszcze przed wybuchem I Wojny Światowej i wtedy zasłynął swoim wyrazistym stylem. W odróżnieniu do ugrzecznionych portretów socjety, dzieła Schiele miały organiczny, erotyczny, dziki i naturalistyczny charakter. Inspirował się pracami Gustawa Klimta oraz ekspresjonistycznymi i secesyjnymi nurtami w sztuce. Jednakże styl Schiele pozostaje unikalny i jedyny w swoim rodzaju. Schiele zmarł na grypę hiszpańską w 1918 roku, mając zaledwie 28 lat.

Kobieta z kręconymi  włosami siedzi na krześle, ubrana w sukienkę w paski. Jej dłonie są złożone i spogląda w dół w zamyśleniu.

Wiele z portretów namalowanych przez Egona Schiele przedstawiają nagie akty. Schiele dla wielu jest cenionym twórcą, ale pozostaje też postacią, której obrazy wzbudzały (i nadal wzbudzają) kontrowersje. Niektóre z nich nacechowane są pornografią, a jego sposób przedstawiania młodych modelek budzi wątpliwości co do tego, czy dały artyście swoje pełne przyzwolenie.

Pejzaże Schiele są zupełnie inną bajką niż jego portrety.

Abstrakcyjny pejzaż zielonych wzgórz u stóp wielkiej, białej góry, na beżowym tle.

Jakie pejzaże malował Egon Schiele?

Egon Schiele namalował oraz narysował tuziny pejzaży. Były to zarówno szczegółowe odwzorowania budynków oraz natury, jak i panoramy miast oraz krajobrazów.

W ciągu swojego krótkiego życia dużo podróżował, nigdy nie pozostając w stolicy na zbyt długo. Schiele uważał, że miasta i tamtejsze sceny artystyczne uciskają go. W tych miejscach nadmiar osób i opinii sprawiał, że borykał się z natłokiem myśli. W swoich wyprawach poza Wiedeń znajdował ukojenie. Wybrał się między innymi do Czech, Karyntii, Triestu i doliny Wachau.

Tak samo jak w przypadku portretów, Schiele nie miał na celu realistycznego oddania krajobrazu w swoich dziełach. Nie skupiał się na odwzorowaniu rzeczywistości, lecz na uchwyceniu ducha pejzaży i odzwierciedleniu ich kojącego i spokojnego charakteru.

Abstrakcyjny obraz ukazujący kilka budynków w stonowanych kolorach z czerwonymi kominami. W otoczeniu widoczne są wzgórza i duże drzewo pośrodku kompozycji.
Obraz z namalowanymi łódkami, przycumowanymi w porcie. Zdecydowane pociągnięcia pędzla tworzą niebo oraz wodę wokół.

Schiele nie malował tego co widział przed sobą. Jego obrazy były interpretacją wspomnień. W swoich dziełach stosował geometryczne motywy i jednowymiarowe kompozycje pozbawione perspektywy, co odróżniało go od innych artystów.

Obraz ciasno zabudowanej wsi z domami z kanciastymi dachami i w żywych kolorach. Budynki są upakowane blisko siebie.

W pejzażach Schiela trudno znaleźć ludzkie postacie. Często przedstawiał budynki oraz inne konstrukcje stworzone przez człowieka w swoich dziełach. Takie krajobrazy były dla niego miejscem inspiracji i skupienia, niczym natura.

Kolorowy, abstrakcyjny krajobraz falistych wzgórz, które podzielone są na geometryczne części w zielonym, brązowym i różowym kolorze. Na drugim planie widać ciemne, zachmurzone niebo oraz luźno rozsiane drzewa po całym krajobrazie.

Wierzę i sądzę, że próba odwzorowania natury nie ma sensu, ponieważ lepsze obrazy maluję z pamięci, i to jest moja wizja krajobrazu.

Egon Schiele

Egon Schiele w mieście Český Krumlov

Schiele był mocno związany z miejscem urodzenia swojej matki. Wtedy znane ono było jako Krumau natomiast teraz nazywa się Český Krumlov w Czechach. Miasteczko jest stałym motywem w dziełach Schiela. Bardzo często tam przebywał, niekiedy zostawał nawet na kilka miesięcy.

Szkic wiejskich budynków ze szczegółowo uchwyconymi górnym piętrami, a dolnymi częściami namalowanymi w prostszy sposób. Budynki są w różnych stylach architektonicznych, a na nich widać balkony oraz  dachy o szorstkiej fakturze. Cała kompozycja znajduje się na jednolitym tle.

W swoich dziełach wielokrotnie ukazał średniowieczne miasteczko położone nad brzegiem Wełtawy. Schiele zobrazował średniowieczne budynki, malując je w formie kolorowych i niemalże geometrycznych bloków, co stanowi kontrast do monochromatycznej wody rzeki. Oryginalne kolory krajobrazu stonował używając ziemistych, przygaszonych odcieni występujących w naturze, takich jak brązy, zielenie, niebieskości, szarości i czerń.

W malarstwie pejzażowym Egona Schiele nie ma miejsca na proste, idealne linie, za to można spodziewać się zobaczenia krzywej, falistej i wyrazistej kreski malarza. W swoich dziełach na pierwszym miejscu stawiał odwzorowanie rzeczywistości codziennego życia, a nie tej z rysunków architektonicznych. Jego budynki są surowe i wyglądają na podstarzałe, na co wskazuje obecność mchu i innych roślin.

Obraz przedstawiający krajobraz miejski. Na pierwszym planie rzeka, a dalej ciemne budynki i szare niebo.

W swoich pozostałych dziełach Schiele skupia się na pojedynczych budynkach lub detalach, ukazując te struktury niczym pomniki, przy użyciu jedynie kilku barw.

Obraz ukazujący fasadę budynku z wieloma oknami i dachówką. Kompozycja jest pozioma i posiada charakterystyczną fakturę w stonowanych kolorach.
Szkic nachylonej fasady budynku wraz z oknami i szczegółami architektonicznymi na fakturowanym papierze.
Szkic dwóch wielopoziomowych budynków na jednolitym tle i drzew na pierwszym planie.

Pejzaże Egona Schiele przeobrażają rygorystycznie zarysowane budynki i naturę w wyrazistych barwach w świat znajomy a zarazem zniekształcony.

Odbiorcy widzą nie tylko sam pejzaż, ale także intensywne emocje ukryte w warstwach obrazu. To czyni pejzaże Egona Schiele równie zachwycającymi i zapadającymi w pamięć jak portrety jego autorstwa.