Les Halles to słynny, centralny targ spożywczy Paryża. Na początku był niewielkim targiem z suchymi towarami, położonym poza ówczesnymi granicami miasta, a z czasem przekształcił się w główny rynek spożywczy Paryża.
Ryneczek przy cmentarzu
Zanim w 1969 roku targ Les Halles został zamknięty, długo pełnił rolę głównego rynku spożywczego Paryża – tętniącego życiem targowiska położonego w samym centrum miasta. Jednak początkowo był to zupełnie inny targ, znajdujący się poza granicami ówczesnego, znacznie mniejszego Paryża. Usytuowany był na terenach znanych jako Champeaux. Nazwa ta przetrwała do dziś w nazwie ulicy rue des Petits Champs* (Ulica malutkich pól)
W XI wieku na miejscu cmentarza zaczęło powstawać targowisko, w którym początkowo skupiano się na handlu tkaninami. Z czasem zaczęło też przyciągać kupców handlujących walutami. Niedługo później biskup zaczął rościć sobie prawo do sprawowania kontroli nad targowiskiem, a co za tym idzie- do czerpania zysków. W 1137 roku musiał jednak podzielić się władzą z królem Ludwikiem VI, ponieważ przewaga władzy świeckiej nad kościelną była coraz wyraźniejsza. Na placu Grève (dzisiejszy plac przed paryskim ratuszem) istniał niegdyś “stary targ.” W 1141 roku za sprawą Ludwika VII został on sprzedany mieszczanom, co sprawiło, że targ na Champeaux zyskał o wiele większe znaczenie. W 1181 roku Filip August przeniósł tam jeden z ważniejszych jarmarków, a inne targowiska stopniowo ustępowały mu pola.
Dwa lata później król całkowicie przejął kontrolę nad targiem na Champeaux i polecił wybudować tam dwie zadaszone hale, które miały zadbać o stan sprzedawanych tam tkanin. Z tego powodu, z czasem całe targowisko zaczęto nazywać „Halles”. Opłaty wnoszone przez kupców stały się istotnym źródłem dochodu królewskiego. Wkrótce potem król otoczył cały Paryż murami, które objęły także targ. W ten sposób znalazł się on w granicach miasta, a z czasem jego znalazł się niemal w centralnej części miasta.
Wkrótce pojawiła się trzecia hala, a potem wybudowano kolejne. Wiele z nich zostały przeznaczone do handlu tkaninami i towarami suchymi, inne zaś specjalizowały się w handlu produktami pochodzącymi z konkretnych regionów. Święty Ludwik jako pierwszy wybudował dwie hale przeznaczone wyłącznie do handlu rybami.
Pierwsze jedzenie
Już we wczesnym okresie targowisko przyciągało sprzedawców żywności. W 1270 roku wyznaczony urzędnik przydzielał stoiska poza głównymi halami handlarzom masła, jaj, sera, czosnku, cebuli, kapusty, buraków i innych warzyw liściastych. Jednak w kolejnym stuleciu, jak podaje szczegółowy opis „Hali Champeaux” sporządzony przez jednego z podróżnych, można było tam znaleźć jedynie bogatą ofertę towarów suchych: szlachetne tkaniny, „znakomite skóry”, grzebienie i inne ozdoby do włosów, pasy, torebki, rękawiczki, naszyjniki itd. Nie było żadnej wzmianki o żywności. Całość sprawia wrażenie luksusowego domu towarowego, emporium, a może nawet i bazaru. Biollay sugeruje, że sama koncepcja dużego targu w centrum miasta mogła być inspirowana bazarami na Wschodzie. Niektóre stoiska sprzedające żywność zyskały oficjalny status, mimo że nie przypisano im konkretnych hal targowych. Już w XIII wieku oficjalnie uznano targ drobiowy, który odbywał się wyłącznie w soboty. W XIV wieku działały już oficjalne targi pieczywa — jeden z nich prawdopodobnie mieścił się w tzw. Hali Zbożowej. W wielu miastach Francji piekarze mogli sprzedawać chleb jedynie we własnych sklepach oraz na centralnym targu miejskim, co było dość powszechną praktyką.
Na początku XV wieku jeden z kronikarzy zapisał ceny niektórych produktów na targu, który już wówczas nazywano po prostu „Halles”: „pszenica i mąka stały się tak drogie, że sześćset gramów pszenicy kosztowało… w Halles w Paryżu xxx franków”; „tu tuzin bochenków chleba kosztował XX sól”; „sery… układano tam na stosy sięgające wzrostu człowieka i sprzedawano je za II srebrniki blanc lub trzy…”. Wtedy nie było jeszcze specjalnej hali przeznaczonej do handlu serem. Kronikarz odnotował również, że wybudowano halę dla rzeźników — paryscy rzeźnicy byli teraz zobowiązani do sprzedawania tam mięsa. Stopniowo rozwijała się tam sprzedaż żywności, choć wciąż większość budynków przeznaczona była przede wszystkim na towary suche.
W drugiej połowie XV wieku w dokumentach zaczęły pojawiać się wzmianki o „hali” lub targu warzywnego. Biollay poznał Les Halles przede wszystkim jako targ żywnościowy, w 1881 roku napisał, że „wraz z halą rybną stały się one sercem dzisiejszych Halles”.
##Więcej jedzenia, większy tłum W latach 1551–1572 po raz pierwszy przebudowano Les Halles, choć sprzedaż żywności stawała się coraz powszechniejsza, wciąż nie traktowano jej priorytetowo. Dokumenty z 1625 i 1675 roku wymieniają sprzedawców szerokiego asortymentu produktów spożywczych; jaj, masła, flaków, ryb, krewetek i żab, brukwi, fasoli, grochu, cebuli, kapusty i innych warzyw liściastych oraz różnorodnych owoców. Na targu działały też liczne usługi związane z żywnością, w tym karczmy, pieczenie mięsa, skórowanie żab oraz tłocznia soku z agrestu lub młodych winogron (zwanej verjuice).
Handel żywnością spopularyzował Les Halles jeszcze bardziej, co zostało zapisane w 1672:
Mieszkańcy naszego wspaniałego miasta Paryża oraz ci, którzy w dni targowe przybywają, by dostarczyć pszenicę, chleb, ryby i inne towary, doświadczają wielkich niedogodności, ponieważ wszystko to sprzedawane jest obok siebie, w tym samym miejscu. Największą część zajmuje hala z wełną i lnem. Sprawia to, że alejki są tak zatłoczone, iż często są całkowicie zablokowane, uniemożliwiając swobodne podejście do stoiska.
Ten komentarz sugeruje, jak spontaniczny i wręcz anarchiczny, był narastający prymat sprzedawania żywności na targu. Mimo że istniały oficjalne hale przeznaczone do sprzedaży różnych produktów spożywczych, układ targu wciąż wskazywał na przewagę tekstyliów. Jednak w praktyce to właśnie żywność przyciągała coraz większe i bardziej regularne tłumy.
Urzędnicy nie pozostawali obojętni na te zmiany; Napoleon zamierzał połączyć różne targowiska, zanim wydarzenia wymknęły się spod kontroli.
Ostatecznie dopiero w 1847 roku zlecono budowę nowej, spójnej konstrukcji, którą ukończono w 1857 roku. Nowe, jednakowe pawilony zaprojektowane przez Baltarda miały służyć przede wszystkim jako targ spożywczy.
W 1874 roku, Zola osadził akcję swojej powieści na terenie targowiska i nadał jej tytuł Brzuch Paryża. I przez niemal całe następne stulecie targ ten rzeczywiście pełnił rolę brzucha miasta.
W mieście pełnym targowisk Les Halles było najokazalszym z nich. Przyciągało tłumy nie tylko ze względu na swój oszałamiający wybór produktów spożywczych, lecz także przez sąsiadujące ze sobą restauracje i pozostałe atrakcje. Wspaniałość żelazno-szklanych pawilonów Baltarda zachwycała przybywających.
